از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

 

عبدالحسین زرین‌کوب

زادروز

۲۷ اسفند ۱۳۰۱
بروجرد

درگذشت

۲۴ شهریور ۱۳۷۸
تهران

محل زندگی

بروجرد، تهران، فرانسه

ملیت

ایرانی پرچم ایران

پیشه

مدیریت گروه ادبیات فارسی دانشگاه تهران

نهاد

دانشکده ادبیات دانشگاه تهران

همسر

قمر آریان

 

عبدالحسین زرین‌کوب (۲۷ اسفند ۱۳۰۱ در بروجرد تا ۲۴ شهریور ۱۳۷۸ در تهران) ادیب، تاریخ‌نگار و منتقد ادبی برجسته در ایران معاصر است. آثار او به‌عنوان مرجع عمده در مطالعات تصوف و مولوی‌شناسی شناخته می‌شود.[۱]

محتویات

زندگی نامه

عبدالحسین زرین‌کوب در سال ۱۳۰۱ هجری خورشیدی در بروجرد متولد شد. تحصیلات ابتدایی را در زادگاه خویش به پایان برد. تحصیل در دوره متوسطه را تا پایان سال پنجم متوسطه در بروجرد ادامه داد و به دنبال تعطیلی کلاس ششم متوسطه در تنها دبیرستان شهر برای ادامه تحصیل به تهران رفت. این بار رشته ادبی را برگزید و در سال ۱۳۱۹ تحصیلات دبیرستانی را به پایان برد. سال بعد به بروجرد بازگشت و به تدریس در دبیرستان‌های خرم‌آباد و بروجرد پرداخت. در این دوران درس‌های مختلف از تاریخ و جغرافیا و ادبیات فارسی تا عربی و فلسفه و زبان خارجی را تدریس می‌کرد. در همین دوره نخستین کتاب او به نام فلسفه، شعر یا تاریخ تطور شعر و شاعری در ایران در بروجرد منتشر شد.

در سال ۱۳۲۴ پس از آن که در امتحان ورودی دانشکده علوم معقول و منقول و دانشکده ادبیات حایز رتبه اول شده بود، وارد رشته ادبیات فارسی دانشگاه تهران شد. در سال ۱۳۲۷ با رتبه اول دورهٔ لیسانس ادبیات فارسی را به پایان رساند، و سال بعد وارد دوره دکتری رشته ادبیات دانشگاه تهران گردید. در سال ۱۳۳۴ از رساله دکتری خود با عنوان نقدالشعر، تاریخ و اصول آن که زیر نظر بدیع‌الزمان فروزانفر تالیف شده بود با موفقیت دفاع کرد. دکتر زرین‌کوب در سال ۱۳۳۰ در کنار عده‌ای از فضلای عصر همچون محمد معین، پرویز ناتل خانلری، غلامحسین صدیقی و عباس زریاب خویی برای مشارکت در طرح ترجمه مقالات دایره‌المعارف اسلام (طبع هلند) دعوت شد.

از سال ۱۳۳۵ با رتبه دانشیاری کار خود را در دانشگاه تهران آغاز کرد و عهده‌دار تدریس تاریخ اسلام، تاریخ ادیان، تاریخ کلام و تاریخ تصوف در دانشکده‌های ادبیات و الهیات شد. دکتر زرین‌کوب چندی نیز در دانشسرای عالی تهران و دانشکده هنرهای دراماتیک به تدریس پرداخت. وی از سال ۱۳۴۱ به بعد در فواصل تدریس در دانشگاه تهران، در دانشگاه های آکسفورد، سوربن هند و پاکستان و در سال های ۱۳۴۷ تا سال ۱۳۴۹ در آمریکا به عنوان استاد میهمان در دانشگاه های کالیفرنیا و پرینستون[۲] به تدریس پرداخت.[۳]

از دانشجویان و شاگردان موفق و به‌نام ایشان می‌توان به دکتر قدمعلی سرامی اشاره کرد.

دکتر زرین کوب در سال‌های ورودش به دانشکده با خانم قمر آریان آشنا شد. قمر آریان در گفت و گویی که در سال ۸۳ در روزنامه جام جم چاپ شد، تعریف کرد که آشنایی آن‌ها در فضای دانشکده نزدیک به ۹ سال ادامه یافته بود، تا آن که سرانجام عبدالحسین زرین‌کوب که سی ساله شده بود، از آریان خواستگاری کرد. به گفته خودش، زمانی که ماجرا را با پدرش مطرح کرد، شنید که پدرش به خوبی با زرین‌کوب آشناست و مقالاتی از او خوانده، اما فکر می‌کرده که نویسنده آن مقالات باید مردی ۵۰ ساله باشد.

آریان و زرین‌کوب در سال ۱۳۳۲ با هم ازدواج کردند و تحصیلات خود را در مقطع دکتری نیز ادامه دادند. (زرین‌کوب نفر اول و آریان نفر دوم در کنکور دکترا بود) و پس از فارغ‌التحصیلی، سال‌های سفرشان آغاز شد. قمر آریان سال‌های بسیاری را همراه با همسرش در هند، چندین کشور اروپای و عربی و لبنان گذراند.

ازدواج آریان و زرین‌کوب نظیر ازدواج سیمین دانشور و جلال آل احمد فرزندی به دنبال نداشت.

دکتر عبدالحسین زرین‌کوب در ۲۴ شهریور ۱۳۷۸ در ۷۷ سالگی در تهران درگذشت.

دکتر زرین کوب کتابی تحت عنوان دو قرن سکوت درمورد حوادث و اوضاع تاریخی ایران در دو قرن اول اسلام (از حمله عرب تا ظهور دولت طاهریان) نگاشته و در سال 1336 در چاپ دوم کتاب به بسیاری از سؤالات مطرح شده توسط منتقدان و نیز شبهات وارده بر مطالب چاپ اول کتاب پاسخ داده است.

در مصاحبه‌ای که عطا آیتی دو سال قبل از مرگ زرین‌کوب با او داشت، زرین‌کوب در پاسخ به سؤال "کدام یک از آثار خودتان را بیشتر دوست دارید؟" کتاب دو قرن سکوت را نام برد[۴].

آثار

نقد ادبی

 

تاریخ ایران

 

تاریخ اسلام

 

اندیشه

 

  • ۱۳۴۲ ارزش میراث صوفیه
  • ۱۳۵۳ فرار از مدرسه
  • ۱۳۵۷ جستجو در تصوف ایران
  • ۱۳۶۹ در قلمرو وجدان، سیری در عقاید، ادیان، و اساطیر و شامل بخش هایی چون: پندارهای از یاد رفته و میراث هندوان و اسطوره یا تاریخ و نفوذ در ادوار ما قبل تاریخ عقاید و دیانات. فصل اغازین کتاب با این عبارت آغاز می‌گردد: بودن یا نبودن؟ مسئله این است! و جوابی که پرسشگر حیرت زده می‌جوید برای آن است که مطمئن شود این بودن آیا به زحمتش می‌ارزد و زندگی وی اصلا هیچ معنی و هدف دارد یا آنکه جز توالی کودکی و جوانی و پیری که سرانجام به عدم محض منتهی گردد چیزی نیست.
  • ۱۳۷۷ شعله طور

ترجمه

 

مجموعه مقالات

 

نوشته‌های ادبی و تاریخ‌نگاری

 

جستارهای وابسته

پانویس

  1. پرش به بالا ↑ باشگاه اندیشه، ۲۳ ژوئیه ۲۰۰۸.
  2. پرش به بالا ↑ http://theprince.princeton.edu/cgi-bin/princeton?a=d&d=Princetonian19691008-01.2.18&cl=search&srpos=20&dliv=none&st=1&e=----en-Logical-50--1-byTY-on--summer-ILLUSTRATION---1969 A. H. Zarrinkoub, visiting professor from the University of Tehran, will give the first of a series of weekly lectures on Persian Mystical Literature in its Historical Context,
  3. پرش به بالا ↑ از کوچهٔ رندان، کنارهٔ جلدپوش.
  4. پرش به بالا ↑ دهباشی، علی، کارنامه زرین، ص

======================    

Nach oben